เพลงเขมรลออองค์
            เมื่อพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงประสบความสำเร็จในการทรงพระราชนิพนธ์เพลงราตรีประดับดาวเป็นที่พอพระราชหฤทัยแล้วขณะที่แปรพระราชฐานไปประทับพักแรมณพระที่นั่งไกลกังวลตำบลหัวหินพ. ศ. 2473ก็ทรงพระราชดำริที่จะทรงพระราชนิพนธ์ทำนองเพลงต่อไปอีกในครั้งมีพระราชประสงค์จะทรงพระราชนิพนธ์เพลงที่มีสำเนียงเขมร

บ้างเพื่อให้แปลกรสออกไป ก็ส่งเลือกได้เพลงเขมรเอวบาง 2 ชั้นซึ่งเป็นเพลงโบราณที่กลายมาจากเพลงเขมรแท้เพลงหนึ่งอันเพลงเขมรเอวบาง 2 ชั้นนี้ในขั้นแรกพวกลิเกบันตนได้นำมาใช้ร้องกันก่อนโดยมีบทร้องขึ้นต้นว่านกเอี้ยงเต่านาแล้วก็มีคำเขมรแท้แทรกเป็นตอนตอนต่อมาภายหลังจึงมีผู้ประพันธ์ปรับปรุงทำนองอ่อนโยนขึ้นใช้ร้องในการแสดงละครและอื่นๆ
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระราชนิพนธ์ทำนองดนตรีขยายอัตราเพลงเขมรเอวบาง 2 ชั้นขึ้นเป็น 3 ชั้นก่อนแล้วจึงทรงตัดลงมาเป็นอัตราจังหวะชั้นเดียวอีกตอนหนึ่งเพื่อใช้บรรเลงให้ครบเป็นเพลงเถาคือสามชั้น2 ชั้นและชั้นเดียวต่อมาจากนั้นจึงทรงพระราชนิพนธ์ทำนองร้องขึ้นประกอบทุกๆอัตรา
บทร้องนั้นก็ใช้บทซึ่งคัดมาจากบทละครรำเรื่องพระร่วงพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ 6แต่ได้ทรงพระราชนิพนธ์แก้ไขเพิ่มเติมบ้างบางคำดังนี้
เมื่อนั้น
ท้าวพันทมทรงฟังแล้วนั่งนิ่ง
ไทยคนนี้มีปัญญากล้าจริงๆ
จะละทิ้งเช้าไว้ไม่เป็นการ
จึงมีพระราชบัญชา
แด่พระยาเดโชยอดอาหาร
ตัวเรานี้มีบุญญาธิการ
ไม่มีใครเปรียบปานแต่เดิมมา
วันนี้พระร่วงเมืองละโว้
มีปัญญาอักโขทั้งใจกล้า
ไม่เกร็งซึ่งราชอาญา
ทิ้งไว้ช้าจะทำรำคาญใจ
จะตั้งตนขึ้นเป็นผู้วิเศษ
ก่อเหตุกำเริบเติบใหญ่
และพญาเดโชชาญชัย
จึงรีบไปกุมจับคนสำคัญ
           ในคำกลอนสุดท้ายพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงพระราชนิพนธ์แก้ไขพระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว 2 แห่งที่ได้สัญประกาศไว้เพิ่มคำ"แน่ะ"แห่งหนึ่งกับเปลี่ยนคำว่า อ้ายสำคัญอีกแห่งหนึ่ง
เมื่อได้ทรงพระราชนิพนธ์สำเร็จแล้วทั้งทำนองดนตรีและทำนองร้องจึงส่งตั้งชื่อเพลงขึ้นใหม่โดยเรียนความหมายของเรื่องเพลงเขมรเอวบางอันเป็นมูลฐานว่าเพลงเขมรลออองค์และในพุทธศักราช๒๔๗๓นั่นเองเมื่อเสด็จกลับเข้าสู่พระนครจึงมีพระราชดำรัสให้ข้าราชการในกรมปี่พาทย์และโขนหลวงนำวงปี่พาทย์ขึ้นไปเฝ้าณพระที่นั่งอัมพรสถานและทรงต่อเพลงเขมรละออองค์นั้นพระราชทานและโปรดให้นำกลับไปฝึกซ้อมให้เรียบร้อยเพื่อบรรเลงถวายทรงตรวจแก้ในโอกาสต่อไป
ขณะที่ยังนำเพลงขึ้นมาซักซ้อมกันอยู่นั้นพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าก็ทรงคิดแก้ไขทำนองเพลงเขมรรอวงสามชั้นป้อนต้นเปลี่ยนใหม่ประโยคหนึ่งและส่งต่อพระราชทานประโยคที่เปลี่ยนนั้นมาใหม่แต่บรรดาข้าราชการที่บรรเลงอยู่ในวงปี่พาทย์ซึ่งได้รับพระราชทานต่อเพลงนั้นคิดเห็นว่าทำนองในประโยคที่ทรงแก้ไขใหม่นั้นของเดิมทรงพระราชนิพนธ์ไว้ครั้งแรกมีชั้นเชิงดีมากจะทิ้งเสียก็เสียดายเพราะฉะนั้นในขณะที่นำวงบรรเลงถวายตรวจสอบจึงได้ใช้ทั้ง 2 ทำนอง เอาทำนองที่ทรงเปลี่ยนใหม่บรรเลงเที่ยวแรกและบรรเลงเป็นทำนองที่ทรงพระราชนิพนธ์ไว้ก่อนเป็นเที่ยวหลัง ก็เป็นที่พอพระราชหฤทัยและยึดถือเป็นทำนองที่ถูกต้องสืบต่อกันมาจนปัจจุบัน

มนตรี ตราโมทและวิเชียร กุลตัณฑ์, 2523:


ความคิดเห็น

แสดงความคิดเห็น

โพสต์ยอดนิยมจากบล็อกนี้

พระปรคนธรรพ

รูปภาพ
พระปรคนธรรพ          พระปรคนธรรพจริงว่านธรรพจริงว่า “พระนารท” อันเป็นพวกคนทางนั้นเป็นภูษณ (ผู้มีกำเนิด) จำพวกหนึ่ง ซึ่งเข้าพวกเทวดาก็ได้ เข้าพวกมนุษย์ก็ได้ เพราะมีทั้งที่อยู่บนสวรรค์และอยู่มนุษย์โลก หรืออีกนัยหนึ่งว่ามีโลกอันหนึ่งต่างหากเรียกว่าคนธรรพโลก อยู่ระหว่างสวรรค์กับโลกมนุษย์ มีหน้าที่รักษาโสม, ชำนาญในการปรุงโอสถ, ผู้เป็นเป็นผู้อำนวยการนักษัตร์, เป็นหมอดูรอบรู้กิจการทั้งอดีตปัจจุบันและอนาคต อภินิหารที่สำคัญอย่างอีกอย่างหนึ่งคือเป็นผู้ชำนาญในการขับร้องและดุริยางคดนตรี เป็นพนักงานขับร้องและบรรเลงดนตรีกล่อมพระเป็นเจ้าและเทพยนิกร ผู้ที่เป็นครูเฒ่าของการขับร้องและดนตรีนี้คือพระนารทมุนี ซึ่งเป็นผู้คิดทำพิณขึ้นเป็นอันแรก จึงได้นามว่าปรคนธรรพ แปลว่ายอดของคนธรรพ บางทีก็เรียกว่า มาหาคนธรรพ, และคนธรรพราช, ดังนี้         พระนารทมุนี เป็นพรหมฤๅษี, เป็นประชาบดีและเป็นตนหนึ่ง ใน ทศฤๅษี (ประชาบดีทั้ง ๑๐ หรือมหาฤๅษีทั้ง ๑๐ ) นัยหนึ่งว่าเกิดจากพระนลาฏของพระพรหมมา แต่วิษณุปุราณะว่าเป็นโอรสพระกัศยปประชาบดี         ดังเหตุผลที่กล่าวข้างบน พระนารทจึงเป็นเทพดุริยางค์ดนตรีองค์หนึ่งและใช้นามในก
อ่านเพิ่มเติม

พระวิษณุกรรม

รูปภาพ
 พระวิศวกรรม พระวิศวกรรม นี้ ยังค้นไม่พบว่าเกี่ยวข้องเป็นครูบาอาจารย์ในทางดนตรีได้อย่างไร แต่เมื่อเช่นนี้ จะถือว่ายกมาเป็นเทพแห่งดนตรีโดยไม่มีเหตุผลเช่นนั้นหรือ ? ต้องพิเคราะห์ต่อไปก่อน พระวิศวกรรม เป็นนายช่างใหญ่ของพวกเทวดา นับเป็นเทพเจ้าแห่งศิลปะการช่าง ทีนี้ลองหวนกลับมาดูในองค์การไหว้ครู ซึ่งกล่าวไว้ว่า “พระวิศวกรรมผู้เรืองฤทธิ์ ท่านประสิทธิ์สาปสรรค์ เครื่องเล่นสิ่งสารพันในใต้หล้า” ก็พอจะเห็นได้ว่าเพราะเหตุใดพระวิศวกรรมจึงมาเป็นเทพแห่งดนตรีด้วย เครื่องดุริยางคดนตรีต่าง ๆ ที่ได้สร้างสรรค์ขึ้นใช้บรรเลงนี้ เป็นที่แน่นอนว่าต้องใช้วิชาการช่างเข้าประกอบทั้งสิ้น จึงได้ถือกันว่าการสร้างเครื่องสำหรับบรรเลงขึ้นได้นี้ ก็ด้วยอำนาจแห่งพระวิศวกรรม ผู้เป็นเทพเจ้าแห่งการช่างได้บันดาลให้เป็นไปโดยถูกต้องตามลักษณะ แลบังเกิดเสียงดังนั้น ๆ หรืออีกอย่างหนึ่งก็อาจถือว่าพระวิศวกรรมเป็นผู้สร้างเครื่องดนตรีไทยขึ้นก่อนแล้วประธานมาเป็นแบบฉบับให้มนุษย์เราใช้บรรเลงกันสืบต่อ ๆ มา ฉะนั้นพระวิศวกรรมจึงเป็นเทพแห่งดนตรีองค์หนึ่ง ตามที่ปรากฏในองค์การไหว้ครู ที่มา: มนตรี ตราโมท. ดุริยางคศาสตร์ไทยภาควิชาการ. กรุ
อ่านเพิ่มเติม

พระปัญจสีขร

รูปภาพ
พระปัญจสีขร พระปัญจสีขร ในบาลีเรียกว่า ปัญจสิข เดิมเป็นเด็กเลี้ยงโคมีผม ๕ แหยม ได้สร้างสิ่งซึ่งสาธารณประโยชน์คือ ศาลา สระน้ำ ถนน และยานพาหนะ ได้ตายตั้งแต่อยู่ในวัยหนุ่มและไปบังเกิดเป็นเทพบุตรในชั้นจตุมหาราช ชื่อว่า “ปัญจสีขรคนธรรพ์เทพบุตร” มี ๕ ยอด ร่างกายเป็นสีทอง มีกุณฑล ทรงอาภรณ์แล้วไปด้วยเงินรายรับทรงภูษาสีแดง มีความสามารถในเชิงดีดพิณและขับลำนำ ตามสักกปัญหสูตร์กล่าวว่า เมื่อพระอินทร์จะไปทูลถามปัญหาพระพุทธเจ้า ซึ่งเสด็จประทับอยู่ ณ ถ้ำอินทสาลคูหา หว่างเขาเวทิยกบรรพต กรุงราชคฤห์นั้น ก็ต้องให้ภาพปัญจสิงขรคนธรรพเทพบุตรเป็นผู้นำเข้าเฝ้าทูลขอโอกาสให้ก่อน เพราะ “พระปัญจสิงขรคนธรรพเทพบุตร เป็นพระพุทธอุปัฏฐากคุ้นเคยสนิทในพระพุทธบาทยุคล คิดจะทำอันใดก็ได้ แม้ถามปริศนาแล้วก็ฟังธรรมะเทศนาเล่า อาจทำได้ดังนั้น ในขณะอันพระองค์ปรารถนาและไม่ปรารถนา เทพยดาอื่น ๆ ไม่คุ้นเคยเหมือนปัญจสีขรคนธรรพนี้” เมื่อก่อนที่จะกราบทูลพระพุทธเจ้า ขอประทานโอกาสให้แก่พระอินทร์ในครั้งนั้น พระปัญจสีขรคนธรรพ์เทพบุตร ได้ดีดพิณและขับลำนำพรรณนาพระพุทธคุณ, พระธรรมคุณ, พระสังฆคุณ, เป็นข้ออุปมาเปรียบด้วยกามคุณ ดังที่เคยข
อ่านเพิ่มเติม