พระวิษณุกรรม

 พระวิศวกรรม

พระวิศวกรรม นี้ ยังค้นไม่พบว่าเกี่ยวข้องเป็นครูบาอาจารย์ในทางดนตรีได้อย่างไร แต่เมื่อเช่นนี้ จะถือว่ายกมาเป็นเทพแห่งดนตรีโดยไม่มีเหตุผลเช่นนั้นหรือ ? ต้องพิเคราะห์ต่อไปก่อน

พระวิศวกรรม เป็นนายช่างใหญ่ของพวกเทวดา นับเป็นเทพเจ้าแห่งศิลปะการช่าง ทีนี้ลองหวนกลับมาดูในองค์การไหว้ครู ซึ่งกล่าวไว้ว่า “พระวิศวกรรมผู้เรืองฤทธิ์ ท่านประสิทธิ์สาปสรรค์ เครื่องเล่นสิ่งสารพันในใต้หล้า” ก็พอจะเห็นได้ว่าเพราะเหตุใดพระวิศวกรรมจึงมาเป็นเทพแห่งดนตรีด้วย เครื่องดุริยางคดนตรีต่าง ๆ ที่ได้สร้างสรรค์ขึ้นใช้บรรเลงนี้ เป็นที่แน่นอนว่าต้องใช้วิชาการช่างเข้าประกอบทั้งสิ้น จึงได้ถือกันว่าการสร้างเครื่องสำหรับบรรเลงขึ้นได้นี้ ก็ด้วยอำนาจแห่งพระวิศวกรรม ผู้เป็นเทพเจ้าแห่งการช่างได้บันดาลให้เป็นไปโดยถูกต้องตามลักษณะ แลบังเกิดเสียงดังนั้น ๆ หรืออีกอย่างหนึ่งก็อาจถือว่าพระวิศวกรรมเป็นผู้สร้างเครื่องดนตรีไทยขึ้นก่อนแล้วประธานมาเป็นแบบฉบับให้มนุษย์เราใช้บรรเลงกันสืบต่อ ๆ มา ฉะนั้นพระวิศวกรรมจึงเป็นเทพแห่งดนตรีองค์หนึ่ง ตามที่ปรากฏในองค์การไหว้ครู

ที่มา: มนตรี ตราโมท. ดุริยางคศาสตร์ไทยภาควิชาการ. กรุงเทพมหานคร: สำนัพิมพ์มติชน, 2481
ภาพถ่าย บันทึกภาพโดย: ภูวนัย แตงลิตร์, 2561